Գիրք՝ Գ․ Ավետիսյան «Լանդշաֆտագիտություն»
Այլ․ Հ․Կ Գաբրելյան «Լանդշաֆտագիտություն»
Հիմնական և առաջարկվող գրականություն.
- Սայադյան Հ,Յա.,Սայադյան Հ.Յա. Լանդշաֆտային պլանավորման մեթոդական
ուղեցույց Հարավային կովկասի երկրների օրինակով- Երևան, 2009, 1-12 էջ:
- Գրիգորյան Գ.Բ. Լեռնային լանդշաֆտների պահպանման հիմունքները- Երևան, 1982,-
152 էջ:
Առաջադրանքներ․
Հանձնարարված գրականության մշակում և ուսումնական նյութի վերլուծություն․
1․Ներկայացնել լանդշաֆտագիտության մեթոդական հիմքերը։
Լանդշաֆտագիտությունը կիրառում է մի շարք մեթոդներ, որոնք կապված են մեթոդաբանության հետ, սա էլ փիլիսոփայական կատեգորիա է, իսկ մեթոդը կոնկրետ միջոց որով պիտի ճանաչենք իրականությունը։
1)Ստացիոնար և կիսաստացիոնար մեթոդներ։
Երևույթը կամ որևույթների համալիրը ամբողջովին ուսումնասիրելու համար մշտական գործող կայան են հիմնում և տարիներ շարունակ օրը մի քանի անգամ դիտարկումներ են կատարում և գրանցում տվյալները։Ստացիոնար են բոլոր օդերևութաբանական կայանները։Կիսաստացիոնար կայանում դիտարկումները ժամանակավոր են լինում։ 20-րդ դ․ վերջին անհրաժեշտ դարձավ աշխարհի տարբեր մասերում ունենալ ստացիոնար կայաններ։Այդ համակարգը կոչվեց մոնիթերինգ։
2)Դաշտային հանույթի մեթոդ։
Լանդշաֆտագիտության ամենահիմնական մեթոդն է։Կազմվում է արշավախումբ, մշակում են ծրագիր և գնում են դաշտ, դիտարկումներ կատարում և հավաքում են նմուշներ։
3)Փորձագիտական մեթոդ։
Բնության մեջ կան շատ երևույթներ, որոնք հազվադեպ են կրկնվում։Դրա համար անհրաժեշտ է ստեղծել արհեստականը, որպեսզի ուսումնասիրենք։Օրինկա արհեստական անձրևը ուսումնասիրելու համար պետք է լվացված նյութը հավաքել անոթի մեջ, չորացնել, կշռել և պարզել լվացման ինտենսիվությունը։
4)Լաբորատոր մեթոդ։
Լաբորատոր մեթոդով նմուշները լաբորատորիաներում ուսումնասիրում են, օրինակ ջրի նմուշը ենթարկում են քիմիական անալիզի և պարզում նրա մեջ լուծված տարրի բաղադրությունը։
5)Համեմատական մեթոդ։
Այս մեթոդը լայն կիրառություն ունի անծանոթ երևույթների ճանաչման պարագաներում։Դրանով կարելի է համեմատություններ կատարել տարբեր օբյեկտների միջև և գտնել տարբերությունն ու դրանց պատճառները։
6)Քարտեզագրման մեթոդ։
Լանդշաֆտային հանույթի խնդիրներից մեկը քարտեզահանումն է։Մինչև դաշտ դուրս գալը կազմում են քարտեզ, դաշտում նմուշներ անում, իսկ վերջնական մշակման ժամանակ ընդհանրացնում են և վերջնական տեսքի բերում։
7)Աէրոտիեզերական լուսանկարի վերծանման մեթոդը։
Այս մեթոդը զարգացավ 20-րդ դ. երկրորդ կեսին։Աէրոլուսանկարները սպեկտրոկոպի տակ ցույց են տալիս ռելիեֆի ծավալը։Կան օբյռկտներ որոնք մոտիկից չեն երևում, իսկ հեռվից շատ լավ պատկռրվում են։
8)Նկարագրական մեթոդ։
Այս մեթոդը հին է։Նկարագրությունը կարող է լինել զուտ գիտական մասնագիտական կամ էլ ընդհանուր այսինքն հասարակությանը մատչելի ձևով ներկայացնռլու համար։
9)Երկրաինֆորմացիոն մեթոդ։
Լանդշաֆտագետը պետք է ինֆերմացիա հավաքի և դրանից եզրակացությեւն կազմի։
10)Գծանկարչական մեթոդ։
Երբեմն անհրաժեշտ է գծագրել, բլոկդիագրամների, նկարների միջոցով պատկռրացումներ տալ։Լանդշաֆտագիտության մեջ շատ գործածական են գրաֆիկները։
11)Վերադրման մեթոդ(наложение):
Այս մեթոդի էությունը այն է, որ տարբեր ուղղություններով կատարված ուսումնասիրությունների արդյունքները համադրվում են։Սա շատ ընդունված է քարտեզագրման դռպքում։
12)Երկրաֆիզիկական մեթոդ։
Օր. եթե ուսումնասիրում ենք լեռնալանջերի տեղատարման պրոցեսները,պարզ նկատվում է, եր որքան լանջի թեքությունը մեծանում է, այնքան տեղատարումը զորեղանում է, դա կապված է երկրի ձգողության հետ, իսկ ձգողության ուժը ուսումնասիրում է երկրաֆիզիկական։
13)Երկրաֆիզիկական մեթոդ։
Օր. ինչու հասարակածում առաջանում են լատերիտներ, իսկ Շիրակի դաշտում ՝ սևահողեր։Այստեղ օգտագործվում է կենսաքիմիական մեթոդը։Ինչու կենսաբանական պրոցեսները այս կամ այն հատվածում ինտենսիվ են արտահայտված, կամ ՝ հակառակը։Դրանք կապված են այդ տարածքներում քիմիական տարբեր միացությունների հետ։
14)Հնէալանդշաֆտագիտական մեթոդ։
Այս մեթոդով պարզվում են, թե երկրաբանական տարբեր ժամանակաշրջաններում լանդշաֆտի զարգացումը ինչ առանձնահատկություններ է ունեցել։
15)Քանակական մեթոդ։
Այս մեթոդը թվականորեն արտահայտում է նյութերի և երևույթների մեծությունը, քանակը։Օր. երկարությունը, կշիռը, քանակը և այլն։Քանակական տվյալները մշակելով ստանում ենք չափողականություն չունեցող գործակիցներ։
16)Մաթեմաթիկական մեթոդ։
Այս մեթոդի էությունն այն է, որ բնական երևույթների հաշվարկումները կատարվում են մաթեմաթիկական, հաճախ բարդ օրենքների ու բանաձևերի օգնությամբ։20-րդ դարում աշխարհագրությունը և լանդշաֆտագիտությունը դարձել են կառուցողական և կիրառական գիտություններ, ուստի ավելի շատ պետք է կապվեն մաթեմաթիկայի հետ։Ուսումնասիրություններում օգտագործվում են դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հավասարումներ։
17)Մոդելավորման մեթոդ։
Մոդելը ֆրանսիական բառ է, որ նշանակում է նմուշ,տիպար։Մոդելը առարկայի պարզեցված տարբերակն է։Մոդելավորումը այն պրոցեսն է, որը արհեստական ճանապարհով ստեղծում են երևույթները ուսումնասիրելու նպատակով։Մոդելավորումը կարող է լինել գրաֆիկական, նկարագրական, քարտեզագրական, սիմվոլիկ, դատողական, մաթեմատիկական և այլն։
18)Հաշվեկշռային մեթոդ։
Հաշվեկշիռ նշանակում է նյութական համակարգում մուտք և ելք կատարող տարրի փոխհարաբերությունները։Լանդշաֆտագիտությունը ուսումնասիրելով հաշվեկշիռը՝ կարող է կանխատեսումներ կատարել և միջոցառումներ մշակել նորմալ վիճակի բերելու։
19)Վիճագրական մեթոդ։
Սա նշանակում է երևույթների, հատկապես քանակական արտահայտությունների վերլուծություն, որը հենվում է հավանականության տեսության մեթոդների կիրառման վրա։Լանդշաֆտագիտության մեջ այն լայնորեն կիրառվում է։
2․Ի՞նչ է երկրահամակարգային սկզբունքը։
Աշխարհագրական թաղանթի բաղադրիչների միջև տեղի է ունենում նյութի էներգիայի անընդհատ փոխանակում։ Աշխարհագրական թաղանթի բաղադրիչները երկրի վրա գոյացնում են տարբեր զուգորդություններ, որոնք հայտնի են երկրահամակարգեր անունով։
Համակարգի որևէ բաղադրիչի փոփոխությունը հանգեցնում է մյուս բաղադրիչների, ուստի և ամբողջ համակարգի փոփոխությանը։ Դա ամեն մի համակարգի, հետևապես և երկրահամակարգի գլխավոր հատկանիշն է։
Կենսոլորտը և մարդոլորտը, լինելով աշխարհագրական թաղանթի ոլորտային բաղադրիչներ միաժամանակ հատուկ տեսակի երկրահամակարգեր են։ Հատուկ տեսակի, որովհետև դրանց կազմը, կառուցվածքը և ներքին պրոցեսները ի տարբերություն այլ երկրահամակարգերի, պայմանավորված են գլխավորապես կենդանի օրգանիզմների կենսագործությամբ և մարդկանց (հասարակության) արտադրական գործունեությամբ։
3․Վերլուծել ԼՊ տարածքային մակարդակները։
4․Բնութագրել Լանդշաֆտային շրջանակային պլանը։
5․Ի՞նչ է լանդշաֆտային ծրագիրը։
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի քոլեջ, Վեբ դիզայն 