Երեխաների իրավունքներ

Հոդված 41.

Ընտանիքում ապրելու ու դաստիարակվելու երեխայի իրավունքը

1. Երեխա է համարվում 18 տարին չլրացած յուրաքանչյուր ոք, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ նա օրենքով սահմանված կարգով գործունակություն է ձեռք բերում կամ լրիվ գործունակ է ճանաչվում ավելի վաղ:↩i

2. Յուրաքանչյուր երեխա ունի ընտանիքում ապրելու և դաստիարակվելու, իր ծնողներին ճանաչելու, նրանց հոգատարությանն արժանանալու (որքան դա հնարավոր է), նրանց հետ համատեղ ապրելու իրավունք, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ դա կարող է հակասել երեխայի շահերին:↩

Երեխան ունի նաև իր ծնողներից դաստիարակություն ստանալու, իր շահերի ապահովության, համակողմանի զարգացման, իր մարդկային արժանապատվությունը հարգելու, ինչպես նաև ֆիզիկական, մտավոր, հոգևոր լիարժեք զարգացման համար անհրաժեշտ կենսապայմաններ ունենալու իրավունք:↩

Ծնողների բացակայության, նրանց ծնողական իրավունքներից զրկված լինելու և ծնողական հոգատարությունից զրկվելու այլ դեպքերում ընտանիքում դաստիարակվելու երեխայի իրավունքն ապահովում է խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը` սույն օրենսգրքի 17-րդ գլխի նորմերով սահմանված կարգով:

(41-րդ հոդվածը փոփ. 08.02.11 ՀՕ-46-Ն, 21.12.17 ՀՕ-10-Ն օրենքներ)

Հոդված 42.

Ծնողների և այլ ազգականների հետ շփվելու երեխայի իրավունքը

1. Երեխան ունի իր ծնողների, պապերի և տատերի, եղբայրների, քույրերի, ինչպես նաև այլ ազգականների հետ շփվելու իրավունք: Ծնողների ամուսնության դադարեցումը, այն անվավեր ճանաչվելը կամ նրանց առանձին ապրելը չեն սահմանափակում երեխայի իրավունքները:↩

Ծնողներից առանձին (այդ թվում` տարբեր պետություններում) ապրելու դեպքում երեխան իր ծնողների հետ կանոնավոր անձնական փոխհարաբերություններ և անմիջական շփումներ պահպանելու իրավունք ունի, բացառությամբ այն դեպքի, երբ դա, դատարանի որոշման համաձայն, հակասում է երեխայի շահերին: ↩

2. Արտակարգ իրադրության մեջ գտնվող (ձերբակալված, կալանավորված, բժշկական կազմակերպությունում գտնվելու և այլ դեպքերում) երեխան իր ծնողների և մերձավոր ազգականների, ինչպես նաև արտակարգ իրադրության մեջ գտնվող ծնողն իր երեխայի հետ շփվելու իրավունք ունեն օրենքով սահմանված կարգով:

(42-րդ հոդ. փոփ. 21.12.17 ՀՕ-10-Ն օրենք)

 

Հոդված 43.

Երեխայի պաշտպանության իրավունքը

 

1. Երեխան ունի իր իրավունքների և օրինական շահերի պաշտպանության իրավունք:

Երեխայի իրավունքների և օրինական շահերի պաշտպանությունն իրականացնում են ծնողները (օրինական ներկայացուցիչները), իսկ սույն օրենսգրքով նախատեսված դեպքերում` խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը:

Օրենքով սահմանված կարգով լրիվ գործունակ ճանաչված անչափահասն իր իրավունքները (ընդ որում` պաշտպանության իրավունքը) և պարտականությունները ինքնուրույն իրականացնելու իրավունք ունի:

2. Երեխան ունի իր ծնողների (օրինական ներկայացուցիչների) չարաշահումներից պաշտպանվելու իրավունք:

Երեխայի իրավունքների և շահերի խախտման դեպքում (ընդ որում` ծնողների կամ նրանցից մեկի կողմից երեխային դաստիարակելու, կրթության տալու պարտականությունը չկատարելու կամ ոչ պատշաճ կատարելու կամ ծնողական իրավունքները չարաշահելու դեպքերում), երեխան իրավունք ունի պաշտպանության համար ինքնուրույն դիմելու խնամակալության և հոգաբարձության մարմին:

3. Պաշտոնատար անձինք և այլ քաղաքացիներ, որոնց հայտնի են դարձել երեխայի կյանքին և առողջությանը սպառնալու, նրա իրավունքների և շահերի խախտումների դեպքեր, այդ մասին պետք է հայտնեն երեխայի փաստացի գտնվելու վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմին: Նման տեղեկություններ ստանալուն պես խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը պետք է ձեռնարկի երեխայի իրավունքների և շահերի պաշտպանության անհրաժեշտ միջոցներ:

Հոդված 44.

Սեփական կարծիքն արտահայտելու երեխայի իրավունքը

 

1. Երեխան իրավունք ունի իր իրավունքներն ու շահերը շոշափող ցանկացած հարց լուծելիս ունկնդիր լինելու հարցի քննությանը և արտահայտելու սեփական կարծիքը ընտանիքում, դատական և այլ մարմիններում:↩

1.1. Երեխան իրավունք ունի ազատ արտահայտելու իր կարծիքը, որը, երեխայի տարիքին և հասունության մակարդակին համապատասխան, հաշվի է առնվում իրեն վերաբերող հարցերում: Երեխայի կարծիքը լսելիս իրավասու մարմինը օրենքով նախատեսված դեպքերում ներգրավում է մանկական հոգեբանի կամ մանկավարժի կամ սոցիալական աշխատողի:

2. Տասը տարին լրացած երեխայի կարծիքը հաշվի առնելը պարտադիր է` կապված խղճի ազատության հետ, որոշակի միջոցառումներին մասնակցելու, արտադպրոցական կրթություն ստանալուց հրաժարվելու, ծնողներից որևէ մեկի հետ ապրելու, հարազատների հետ շփվելու, օրենքով նախատեսված այլ դեպքերում:

3. Սույն օրենսգրքով նախատեսված դեպքերում տասը տարին լրացած երեխայի վերաբերյալ խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը կամ դատարանը կարող են որոշում ընդունել միայն նրա համաձայնությամբ:

(44-րդ հոդ. փոփ. 21.12.17 ՀՕ-10-Ն օրենք)

Հոդված 45.

Երեխայի անուն, հայրանուն և ազգանուն ունենալու իրավունքը

1. Երեխան ունի անուն, հայրանուն և ազգանուն ունենալու իրավունք:

2. Երեխային անուն տրվում է ծնողների համաձայնությամբ, իսկ հայրանուն տրվում է հոր անունով` սույն օրենսգրքով նախատեսված կարգով:

3. Երեխայի ազգանունը որոշվում է ծնողների ազգանունով: Եթե ծնողները կրում են տարբեր ազգանուններ, ապա երեխային ծնողների համաձայնությամբ տրվում է հոր կամ մոր ազգանունը:

4. Ծնողների միջև երեխայի անվան, ազգանվան վերաբերյալ համաձայնության բացակայության հետևանքով առաջացած տարաձայնությունները լուծում է խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը:

5. Եթե երեխայի հայրությունը չի որոշվել, ապա նրան անուն է տրվում մոր ցուցումով, հայրանուն` որպես երեխայի հայր գրառված անձի անունով, ազգանուն` մոր ազգանունով:

 

Հոդված 46.

Երեխայի անունը և ազգանունը փոխելը

1. Մինչև երեխայի 16 տարին լրանալը նրա ծնողների համատեղ, իսկ ծնողներից մեկի մահացած կամ անհայտ բացակայող կամ անգործունակ ճանաչելու կամ ծնողական իրավունքներից զրկված լինելու մասին դատարանի վճռի առկայության դեպքում ծնողներից մեկի դիմումի հիման վրա քաղաքացիական կացության ակտերի պետական գրանցում կատարող մարմինը փոխում է երեխայի անունը, ինչպես նաև նրան տրված ազգանունը մյուս ծնողի ազգանունով: Մինչև 18 տարին լրացած երեխայի անվան կամ ազգանվան փոխման պետական գրանցումը կատարվում է «Քաղաքացիական կացության ակտերի մասին» օրենքով սահմանված կարգով:↩

2. Եթե երեխայի անվան կամ ազգանվան փոխման վերաբերյալ բացակայում է ծնողների համատեղ համաձայնությունը, ապա ծնողի դիմումի հիման վրա երեխայի անվան կամ ազգանվան փոխումը կատարվում է խնամակալության և հոգաբարձության մարմնի եզրակացության պարտադիր առկայությամբ: Խնամակալության և հոգաբարձության մարմնի եզրակացության պարտադիր առկայությունն անհրաժեշտ է նաև այն դեպքում, երբ հնարավոր չէ պարզել մյուս ծնողի բնակության վայրը:↩

3. 10 տարին լրացած երեխայի անվան կամ ազգանվան փոխումը կարող է կատարվել երեխայի համաձայնությամբ:↩

(46-րդ հոդվածը փոփ. 08.02.11 ՀՕ-46-Ն, 21.12.17 ՀՕ-10-Ն, 19.01.21 ՀՕ-67-Ն օրենքներ)

 

Հոդված 47.

Երեխայի գույքային իրավունքները

1. Երեխան իր ծնողներից և ընտանիքի այլ անդամներից ապրուստի միջոց պահանջելու իրավունք ունի սույն օրենսգրքի 5-րդ բաժնով սահմանված կարգով ու չափերով:

2. Երեխաներին ալիմենտ վճարելու պարտավոր ծնողի պահանջով դատարանը կարող է որոշում կայացնել վճարման ենթակա ալիմենտի գումարի հիսուն տոկոսից ոչ ավելին բանկերում երեխաների անունով բացված հաշվին փոխանցելու մասին:

3. Սեփականության իրավունքով իրեն պատկանող գույքը տնօրինելու երեխայի իրավունքը սահմանվում է քաղաքացիական օրենսդրությամբ:

Ծնողների կողմից երեխայի գույքը կառավարելու լիազորություններն իրականացնելիս նրանց վրա տարածվում են խնամակալի գույքի տնօրինման վերաբերյալ քաղաքացիական օրենսդրությամբ սահմանված նորմերը:

4. Երեխան սեփականության իրավունք չունի ծնողների գույքի նկատմամբ, իսկ ծնողները սեփականության իրավունք չունեն երեխայի գույքի նկատմամբ: Համատեղ ապրող երեխաներն ու ծնողները կարող են մեկը մյուսի գույքը տիրապետել և օգտագործել փոխադարձ համաձայնությամբ:

5. Ծնողների և զավակների` ընդհանուր սեփականության իրավունքով պատկանող գույքը տիրապետելու, օգտագործելու և տնօրինելու կարգն ու պայմանները սահմանվում են քաղաքացիական օրենսդրությամբ:

Изобретения армян изменивших мир

Мы часто пользуемся предметами и приборами, даже не подозревая, кто их изобретатель. Оказывается, за многими, используемыми в быту предметами, стоят именно армянские изобретатели и ученые. Представляем вам топ-10 изобретений, за которыми стоят армяне.

Ованнес Адамян

Цветной телевизор

Кто первым вплотную подошел к изобретению цветного телевидения? Да, именно Ованесу Адамяну мир обязан изобретением цветной телевизионной картинки. В далеком 1918 году неизвестный инженер-электрик собрал в России установку, способную демонстрировать черно-белое изображение, что было большим шагом в развитии телевидения. А в 1925 году он получил патент на трёхцветную электромеханическую систему телевидения, создав устройство по передаче цветных изображений на расстояние при помощи диска с тремя сериями отверстий. При вращении диска три цвета сливались в единое изображение. Опытные передачи были продемонстрированы в том же году в Ереване. Аналогичная система за рубежом был продемонстрирован только в 1928 году в Великобритании. А спустя годы, в 1945 году, вещательная компания Columbia провела экспериментальный показ в Нью-Йорке, после чего систему армянского изобретателя признали состоявшейся, стабильной и успешной.

Семён Кирлиан

Кирлианография

Как известно, окружающий нас мир состоит не только из материальных вещей, которые мы можем взять в руки, рассмотреть, понюхать, попробовать на вкус. Есть еще кое-что, невидимое человеческому глазу. Это тонкие энергетические материи, из которых состоят электромагнитные поля и аура человека и предметов. Впервые сфотографировать это явление удалось изобретателю, родившемуся в Екатеринодаре – Семену Кирлиану. Он разработал новый способ фотографирования объектов различной природы посредством газового разряда, что позволило наблюдать излучение света атомами и молекулами или, иными словами, – ауры. В настоящее время этот способ принято называть «газоразрядная фотография по методу Кирлиан» или «Кирлианография».

Метод газоразрядной визуализации (эффект Кирлиан) является одним из немногих методов, позволяющих быстро, достоверно и безопасно исследовать физическое, психоэмоциональное и энергетическое состояние человека, выявить болезнь задолго до ее клинического развития. Ученые считают, что открытие Кирлиана настолько велико, что всей глубины его значения учесть еще невозможно…

Можно ли представить себе современный быт без обычного фена для сушки волос? Вопрос риторический. Бесспорно, предмет настолько нужный, что рано или поздно его кто-нибудь обязательно придумал бы. Сделал это армянский изобретатель Габриэль Казанчян, который в 1911 году запатентовал «спасителя женщин» — фен с ручкой. Спустя буквально 3-4 года, начался настоящий бум — женщины не жалели никаких средств, чтобы приобрести это устройство (надо сказать, весьма по тем временам недешевое). Первые фены были достаточно громоздкими и тяжелыми, тем не менее, прекрасная половина человечества предпочитала их длительным процедурам в парикмахерских.

Первый фен

Оскар Бэнкер

Сегодня все желают пребывать в комфорте и все больше автомобилистов при выборе железного коня отдают предпочтение машине с автоматической коробкой передач. Придумал ее Оскар Бэнкер (настоящее имя Асатур Сарафян) — плодовитый американский изобретатель армянского происхождения, запатентовавший множество своих разработок, используемых в современном мире. Когда ‘General Motors’ начала ставить в автомобили полуавтоматическую коробку передач, механизм имел множество недостатков. Оскар Бэнкер предложил компании автоматическую трансмиссию, которая была гораздо более надежной и долговечной. ‘General Motors’ немедленно принялась оснащать свои автомобили его коробками. Кроме этого Бэнкер работал над системой управления первого вертолета Сикорского, а также — изобрел пневматический шприц-пистолет для прививок. Благодаря простой и надежной конструкции, этот шприц использовался во всем мире. Позже в Гренаде выпустили почтовую марку в честь изобретателя, спасшего немало жизней.

Автоматическая коробка передач

Роджер Эдуард Коллингвуд

Ингалятор – устройство, без которого не выходит из дома ни один больной астмой. Придумал его вместе с лекарством от этого заболевания врач из Великобритании — Роджер Эдуард Коллингвуд Алтунян.

Роджер Алтунян начал свой путь в крупной фармакологической компании Bengers Laboratories, которая занималась поиском и разработкой препаратов от астмы. В результате многочисленных опытов, в конце семидесятых ему удалось изобрести знакомый теперь всем ингалятор и препарат — кромолин натрия. Клинические исследования во многих странах подтвердили эффективность исключительную безопасность кромолина, и он быстро стал главным препаратом для лечения астмы во всем мире.

Ингалятор

Степан Степанян

Мы часто видим на дорогах грузовик с огромными серыми бочками, медленно вращающимися на ходу. Это передвижные бетономешалки. В 1935 году они произвели настоящую революцию в строительстве. Армянский изобретатель Степан Степанян первым придумал установить на грузовую машину бочку-барабан, а внутри барабана смонтировать специальные лопатки, которые непрерывно перемешивают раствор, не давая ему схватиться. В результате появилась возможность доставлять строительные смеси на значительные расстояния без потери их свойств. В 1916 году патент Степаняна был первоначально отклонен из-за убежденности в том, что грузовик не выдержит вес бетономешалки, а по другим версиям — по причине того, что у Степаняна не было гражданства США. Но сегодня миксеры — бетономешалки – непременный атрибут каждой строительной площадки.

Бетономешакла

Раймонд Ваган Дамадьян

Изобретатель магнитно-резонансной томографии (МРТ).магнитно-резонансной томографии (МРТ) Реймонд Дамадьян родился в 1936 году в армянской семье в Нью-Йорке. С раннего детства мальчик занимался музыкой и мечтал стать великим скрипачом. Однако после продолжительной болезни, а потом и смерти любимой бабушки, Реймонд поклялся посвятить жизнь борьбе с онкологическими заболеваниями. В 1960 году Дамадьян получил степень доктора Медицинского колледжа Альберта Эйнштейна в Нью-Йорке. В 1977 году принял решение испробовать магнитно-резонансную томографию (МРТ) на человеке. Причем первым Дамадьян отсканировал себя. Изобретение Дамадьяна было признано одним из самых больших прорывов в медицине диагностики. В 1978 году Дамадьян основал корпорацию по производству магнитно-резонансных сканеров, а спустя два года был выпущен первый, коммерческий сканер МРТ.

Магнитно-резонансная томография (МРТ)

Эмик Авагян

Контролируемая руками инвалидная коляска Эмик Авакян, является образцом для подражания. Родившись с церебральным параличом, Авакян был удостоен золотой медали со степенью в области физики и математики. Впоследствии он получил ученую степень по тем же дисциплинам в Колумбийском университете Нью-Йорка и начал патентовать множество изобретений, которые помогают инвалидам стать более самодостаточными. Среди этих изобретений компьютерное управление дыханием, система, которая позволяет легче поместить коляску в автомобиль, и самое известное — инвалидная коляска, которой можно управлять руками. В 1961 году президент США Джон Кеннеди удостоил его награды за неоценимый вклад в решении проблем всемирного значения.

Контролируемая руками инвалидная коляска

Андроник Иосифьян

Откуда берут информацию метеорологи для составления своих прогнозов? Странный вопрос — она приходит с метеорологических спутников. Первый такой космический аппарат «Метеор» был запущен в СССР в 1966 году. Придумал его и реализовал идею — крупнейший советский ученый в области электротехники, основатель советской школы электромеханики, один из основоположников ракетостроения и космонавтики профессор Андроник Иосифьян. Его спутники были снабжены сложной научной и информационной аппаратурой для сбора и передачи оперативной метеорологической информации и проведения исследований природных ресурсов Земли. В течение 20 лет различные модификации этих спутников успешно работали на околоземных орбитах.

Метеорологический спутник

Алекс (Алек) Манукян

Бытовой ремонт сложно представить себе без замены смесителя. Так, современный водопроводный кран-смеситель горячей и холодной воды , который на сегодняшний день является самым удобным сантехническим устройством, подарил миру… выдающийся представитель армянской диаспоры США Алек Манукян, более известный всем как президент Армянского Всеобщего Благотворительного Союза. Революционность идеи состояла в том, что вместо двух вентилей для горячей и холодной воды использовался один шаровой кран, который одновременно регулировал и напор, и температуру. Технари встретили идею холодно. Однако Манукян опытным взглядом увидел в схеме нового смесителя перспективу, которую пропустили все остальные. Сегодня, основанная им компания, дожившая до наших дней (в составе группы Masco, входящей в список Fortune 500), выпускает более миллиона смесителей в месяц.

Водопроводный кран-смеситель горячей и холодной воды

Семь мест в Армении с камнями «особого назначения»

Камни — как люди. Некоторые плечом к плечу встают в кладку стены, и главное их преимущество — полное отсутствие отличительных, личностных черт. Другие — и их, естественно, куда меньше — привлекают своей уникальностью. Можно долго спорить о том, какие из них важнее, но одно точно: пристально всмотреться хочется лишь в то, чего прежде не видел.

Камень с клинописью царя Аргишти I

Этот базальтовый камень — своеобразное свидетельство о рождении Еревана. На нем выбита клинописная надпись урартского царя Аргишти I об основании города Эребуни (Еревана) в 782 г. до н.э. Хранится на территории Музея-заповедника Эребуни, в Ереване.

Зорац карер

В переводе с армянского Зорац карер означает «могучие камни», «камни высших сил» — одно из древнейших мегалитических сооружений мира, датируемое VI— IV тыс. до н.э. По одной из гипотез, это древняя обсерватория. Двухметровые менгиры — вертикально стоящие заостренные глыбы, — многие со сквозными отверстиями в верхней части, в центре образуют правильный круг. Расположен каменный комплекс в 3 км к северо-востоку от города Сисиана.

Камень свыше

Однажды этот громадный камень сорвался со скалы над храмом и скатился прямо в монастырский двор, не задев при этом ни одной постройки, не причинив никому вреда. Там его и оставили, выбив на нем дату падения — 5 июня 1975 г. Находится на территории монастыря Гегард, в 35 километрах от Еревана.

Каменные фаллосы

Фаллический культ был распространен в Армении приблизительно в III—II тысячелетиях до н.э. Классические образцы сохранившихся с тех времен камней-фаллосов можно увидеть в Мецаморе, в 35 км к юго-западу от Еревана.

Камень-стол

Похожий на постамент гигантский валун у дороги в Нораванк так полюбился многочисленным посетителям монастыря, что в свое время на нем даже стояли стол и стулья, и самые отчаянные, поднявшись по лестнице, могли прямо на нем устроить пикник. Находится камень в ущелье реки Арпа, в 3 км от деревни Амагу.

Портакар

Согласно народному поверью, камень этот помогал бесплодным женщинам зачать. Во время ритуала женщина ложилась на портакар пупком (порт — пупок, арм.), откуда и пошло его название. Находится в 12 км к юго-востоку от города Сисиана.

Камень-карта

Камень с изображением карты звездного неба являлся частью древнейшей обсерватории на территории крепости Мецамор. Датируется XIX в. до н.э. Расположен в 35 км к юго-западу от Еревана.

АВТОР: KAREN BARSEGHYAN 

Թարգմանություն

Завтрак с Сократом (греческая притча)

Как-то Сократ пригласил Алкивиада на завтрак, а Ксантиппа, проходя мимо, в сердцах перевернула стол. Он не огорчился и не закричал: «Что за безобразие!» — чтобы своими сетованиями устыдить её, а просто собрал всё упавшее со стола и попросил Алкивиада снова поставить на место. Тот сделал вид, что не слышит, и сидел смущённый, отвернувшись от стыда. Тогда Сократ сказал:

— Выйдем на улицу. Кажется, Ксантиппа сегодня вымещает на нас своё дурное настроение. Несколько дней спустя он сам завтракал у Алкивиада, как вдруг налетела огромная птица и перевернула блюдо с едой. Сократ отвернулся, как бы испытывая стыд, и перестал есть. Тогда Алкивиад засмеялся и спросил:

— Не потому ли ты не завтракаешь, что пролетела птица и всё свалила?

Он ответил:

— Конечно. Ведь накануне, когда Ксантиппа перевернула стол, ты не захотел есть, так теперь думаешь я стану есть, когда птица перевернула блюда? Может быть, ты полагаешь, что она чем-нибудь отличается от глупой птицы? Если бы свинья перевернула стол, ты не стал бы сердиться, — продолжал он. — А если бы это сделала жена с нравом свиньи, то не потерпел бы?

Նախաճաշ Սոկրատեսի հետ (հունական առակ)

Մի անգամ Սոկրատեսը Ալկիվիադեսին հրավիրեց նախաճաշելու, իսկ Կասանտիպան, անցնելով կողքով, իր սրտում շուռ տվեց սեղանը։ Նա չէր տխրում և չէր բղավում. “”- որպեսզի իր գանգատներոց ամաչեցնի նրան, այլ պարզապես հավաքեց սեղանից ընկած ամեն ինչ և խնդրեց Ալկիվիադեսին դրանք նորից տեղը դնել: Նա ձևացրեց, թե չի լսում, շփոթված տեսք ընդունեց՝ ամոթից երես թեքելով։ Հետո Սոկրատեսն ասաց:

— Դու՛րս գանք փողոց: Թվում է, թե Կասանտիպան այսօր իր վատ տրամադրությունը թափում է մեզ վրա: Մի քանի օր առաջ նա ինքն էր նախաճաշում Ալկիվիադեսի մոտ, երբ հանկարծ մի հսկայական թռչուն ներս մտավ ու շուռ տվեց սեղանը։ Սոկրատեսը շրջվեց, կարծես ամոթ զգալով, և դադարեց ուտել: Այնուհետև Ալկիվիադեսը ծիծաղեց և հարցրեց:

— Միթե՞ այն պատճառով չեք նախաճաշում, որ թռչունը թռավ և ամեն ինչ գցեց:

Նա պատասխանեց:

— Իհարկե։ Չէ որ նախորդ օրը, երբ Կասանտիպան շուռ տվեց սեղանը, դու չուզեցիր ուտել, հիմա մտածում ես, որ ես կուտե՞մ, երբ թռչունը շուռ տվեց սեղանը։ Դու կարծում ես, թե նա ինչ-որ բանով տարբերվում է հիմար թռչունից: – Եթե խոզը սեղանը շուռ տա, դու չես բարկանա, – շարունակեց նա ։ – Իսկ եթե կինը դա աներ խոզի բնորոշ վարքով, չէ՞իր հանդուրժի։

Սովորող-դասավնադողի հաշվետվություն

Ծրագրավորման հաշվետվություն (սեպտեմբեր-դեկտեմբեր)

Սեպտեմբեր ամսվա սովորող-դասավնադողի հաշվետվություն
Հոկտեմբեր ամսվա սովորող-դասավնադողի հաշվետվություն
Նոյեմբեր ամսվա սովորող-դասավնադողի հաշվետվություն
Դեկտեմբեր ամսվա սովորող-դասավնադողի հաշվետվություն

Դիջիթեք հաշվետվություն

Հունվար ամսվա սովորող-դասավնադողի հաշվետվություն (լրացվում է)

Դիջիթեք 2024 | Հունվար

Այս ընթացքում մենք հասցրել ենք ծանոթանալ շատ սովորողների հետ և քննարկել շատ հետաքրքիր հարցեր։
Գլխավոր թեմաներն էին՝

• Արհեստական բանականություն
• Ծրագրավորում(python)

Սովորողների հետ զրուցել ենք ԱԲ-ի մասին և պարզել, որ սովորողների մեծ մասը օգտագործում է ԱԲ, սակայն անգամ չի գիտակցում դրա մասին։

Ուսումնասիրույթան գլխավոր թեմաներն էին՝

• Օգտակար կողմեր
• Վատ/վտանգավոր կողմեր

Ունեցել ենք փոքրիկ բանավեճ-քննարկումներ դասի վերաբերյալ։

Ունեցել ենք ծրագրավորման թասընթաց, ծրագրավորման լեզուն՝ python

Երեխաներին լեզվի հետ ծանոթացնելու համար, նախ պատմել ենք լեզվի մասին, որ հարթակներում է այն օգտագործվում և ինչ նպատակներով, ծագեցին հարցեր, որոնց մեծ սիրով պատասխանեցինք։ Որպես առաջին դաս և առաջին կոդ, սովորողների հետ միասին գրել ենք հաշվիչ, որի առաջին տարբերակը ուղղակի կատարում էր մաթեմատիկական գործողություններ, իսկ 2-րդ տարբերակը կարողանում էր հաշվել մարդու տարիքը։

Սովորող-սովորեցնող՝ հաշվետվություն

Սեպտեմբեր ամսին աշակերտերը ունեցան հնարավորություն ավելի խորը ուսումնասիրել վեբ ծրագրավորումը և նայել դրան ուրիշ կողմից։ Այս ամենը կազմակերպվել էր ՄՍԿՀ(Մխիթար Սեբաստացի Կրթահամալիր)- ի շրջանակներում։

Դասընթացը ուղղված է գլխավոր նպատակին՝ սովորեցնել սովորողներին ծրագրավորման լեզվին։Դասընթացի դասվարներ՝ Սմբատ Եղոյան (քոլեջ 2-րդ կուրս), Ալեքս Պետրոսյան (քոլեջ 2-րդ կուրս)։Դասընթացի մասնակիցներ՝ ՄՍԿՀ-ի միջին դպրոցի աշակերտներԴե ինչ ահա և ավարտին է հասնում այս կիսամյակը, ասեմ ունեցել ենք շաատ հետաքրքիր կսիամյակ: Աշակերտների հետ միասին կարողացանք հաղթահարել բազում բարդություններ և ահա այսօր ունենք այն ինչ ունենք։ Իսկ արդյունքն է Աշակերտների կատարած աշխատանքները և գիտելիքի ստուգարքի արդյունքները։Մեր դասավանդման նպատակն էր սովորեցնել աշակերտներին HTML, CSS ծրագրավորման լեզուներին, ինչպես նաև Figma օնլայն ծրագրին։Ամենասկզբում մենք նույնպես անհանգստաննում էինք, որ հնարավոր է ոչինչ չստացվի, սակայն ոչ, ամեն ինչ ստացվեց և ստացվեց ավելին լավ քան մենք պատկերացնում էինք։ Մեր աշակերտների թիվը ամեն ամիս աճում էր և սա խոսում էր դասավանդումով հետաքրքրված լինելու և սեր ու հարգանքով վերաբերվելու մասին։Ուսումնական կիսամյակի վերջում աշակերտների համար կազմվել էր հարցում/ ստուգարք, որը բաղկացած էր 3 մասից` HTML, CSS, Figma։ Աշակերտները մեծ պատվով դուրս եկան իրենց առջև դրված առաջադրանից։ Հարցումը ուներ 100բալ, իսկ անցողիկն էր 40-ը։Ցանկանում եմ սրտանց շնորհակալություն հայտնել ՄՍԿՀ- ի անձնակազմին մեզ բարեհամբույր վերաբերվելու և իրենց փորձով մեզ հետ կիսվելու համար, մեզ համար սա շատ մեծ ու կարևոր փորձ էր կյանքում, հուսով եմ, որ մյուս կիսամյակ նույնպես բախտ կվիճակվի աշխատելու այս նախագծի շրջանակներում։

85 / 100	Արեն	Հարությունյան
90 / 100	Գևորգ	Գրիգորյան
27 / 100 Չի անցել	Vardan	Hakobyan
22 / 100 Չի անցել	Արամ	Սարքիսսյան
89 / 100	Խորեն	Հարությունյան
66 / 100	Նարեկ	Սարգսյան
88 / 100	Մարկ	Ավագյան
86 / 100	Սուսաննա	Գրիգորյան
58 / 100	Ժասմին	Հակոբյան
91 / 100	Մարկ	Մուսայելյան
94 / 100	Էրիկ	Վանյան
65 / 100	Նարե	Արղության
72 / 100	Մարիամ	Սահակյան
96 / 100	Սամվել	Կարախանյան
99 / 100	Ռաֆայել	Բաղիրյան
85 / 100	Դավիթ	Աբրահամյան
80 / 100	Ռաֆայել	Գրիգորյան
35 / 100 Չի անցել	Գոռ	Գասպարյան
70 / 100	Գոհար	Թորոսյան
64 / 100	Միշել	Սահակայան
80 / 100	Արթուր	Եղինյան

Մոտիվացիա

Մոտիվացիան խիստ կարևոր է արդյունավետ աշխատելու համար:  Մոտիվացիան մեզ ստիպում է գործեր ձեռնարկել: Այն ներքին ցանկություն է կատարելու այնպիսի բաններ, որոնք նպատակներին հասնելու համար կարևոր են։ Մոտիվացիան կարևոր ֆակտոր է թիմային աշխատանքում, ուսման, աշխատանքի մեջ հաջողության հասնելու համար։  Այն կամեցողություն է առաջացնում անելու այնպիսի բաներ, որոնք անկասկած կտանեն հաղթանակի։ Նպատակները, ցանկությունները նույնպես մոտիվացիայի կարիք կամ խթան կարող են հանդիսանալ։ Ինչպես նշել  է խոսնակ և գրող Լես Բրաունը․ «Ինչ-որ բան ցանկանալը բավական չէ։ Դու պետք է ձգտես դրան։ Քո մոտիվացիան պետք է այնքան հզոր լինի, որ կարողանաս հաղթահարել այն խոչընդոտները, որոնք անխուսափելիորեն կհայտնվեն ճանապարհիդ»։

Երբեմն այնպես է ստացվում, որ ցանկությունը անհետանում է։ Մնում է միայն ամբողջ օրը անկողկնում անցկացնելու, քնելու ցանկությունը։ Դրա հետ մեկտեղ կան լիքը գործեր, որոնք անավարտ են մնում և դա գիտակցելով դուք սկսում եք ձեզ վատ զգալ, բայց չգիտեք՝ ինչ անել։ Կան մի քանի քայլեր, որոնցից առաջինը հասկանալն է, թե որն է ձեր մոտիվացիայի անհետանալու պատճառը։
Կան մոտիվացիայի նվազելու ֆիզիկական և հեգեբանական բազմաթիվ պատճառներ։ Դրանցից ամենահաճախ հանդիպողներից են՝

1․ Գերհոգնած վիճակը

Ձեր կյանքում մտահոգությունները բավականին շատ են, հանգիստը՝ քիչ։ Աշխատանք, ուսում, ընկերներ, անձնական կյանք։ Ձեր ամբողջ էներգիան ծախսվում է այդ ամենի մասին հոգ տանելու վրա։ Եվ մոտիվացվելու համար ուժ չի մնում, ինքան էլ ցանականք նպատակներին հասնելու կրակը նորից վառել։

2․  Ձեր անառողջ ապրելակերպը

Դուք միշտ հոգնած եք և քնելը առաջնային ցանկություն է դարձել։  Դուք խռոնիկ ցավեր ունեք, օրինակ ցավեր մեջքի հատվածում, գլխացավեր։  Չեք կարողանում կենտրոնանալ, մտքերը հանգիստ չեն տալիս, կամ աշխատելուց բացասական էմոցիաներ եք զգում։
Պարզեցինք, թե որոնք են մոտիվացիայի նվազելու հավանական պատճառները։ Մնում է պարզել՝ ինչ լուծումներ կան այն հետ բերելու համար։ Ինչպես արդեն նշվել էր, մոտիվացիայի նվազեցման պատճառները ֆիզիկական և հոգեբանական բնույթի են։ Հետևաբար լուծումները նույնպես։

3․ Սկսեք ամենափոքրից

Հաճախ լինում են այնպիսի նպատակներ, որոնք սարսափազդու են թվում, և անհասանելի; Այդ դեպքում անհրաժեշտ է այն բաժանել փոքրիկ քայլերի և սկսել նվազագույնից։ Կամ եթե ընդհանրապես ցանկություն չունեք աշխատելու, ապա ուղղակի աշխատեք 5 րոպե։ Ապացուցված է, երբ ցանկություն չկա ինչ-որ բան անելու, բայց դուք որոշում եք 5 րոպե ծախսել այդ գործի վրա, էլ չեք կտրվի դրանից և 5 րոպեն կդառնա 50։

5․Համեմատեք ձեզ ձեր անցյալի ՛ես՛ի հետ

Իրականում չկա ավելի արդյունավետ բան, քան ինքդ քեզ քեզ հետ համեմատելը։ Փորձեք հիշել ձեր անցյալ տարբերակին ու կհասկանաք, թե ինչքան բանի եք հասել։ Ուրիշների հետ ձեզ համեմատելը նույնպես օգտակար է, բայց հաճախ այն տանում է ինքնագիտակցության նվազեցման։

6․ Զբաղվեք մեդիատացիայով

Երբ հոգնում եք կամ ծանրաբեռնված եք, ձեր էնեգիան և մոտիվացիան նվազում են։ Այդ դեպքում մեդիտացիայով զբաղվելը ամենաճիշտ որոշումը կլինի։ Օրիանակ՝ կեսօրին կամ երբ ձեզ անհրաժեշտ է լիցքավորվել էներգիայով, նստեք, փակեք ձեր աչքերը և կենտրոնացեք շնչառության վրա։ Այդպես դուք մաքրում եք ձեր ուղեղը ծանր մտքերից։

5․ Առողջ ապրելակերպ վարեք

Ութժամյա քունը, առողջ սնունդը և սպորտը հրաշքներ են գործում։ Առողջ ապրելակերպի միջոցով դուք ստանում եք կրկնակի էներգիա։ Առավոտյան առողջ նախաճաշելով աբողջ օրվա ընթացքում առույգ եք զգում։ Նույնիսկ 15 րոպեով սպորտով զբաղվելը արդեն իսկ օգտակար է։ Նաև պետք է նվազեցնել կոֆեինի, ալկոհոլի և նիկոտինի օգտագործումը

Հարցաթերթի կառուցվածքը

Հարցաթերթը սոցիոլոգիական աշխատանքների հիմնական փաստաթղթերից է, որը պարունակում է միջին հաշվով 30–ից մինչև 40 հարցեր, որոնք ուղղվում են հարցվողների ընտրահատվածին: Հարցաթերթը կատարում է հետազոտական ֆունկցիա, որն իր հետ բերում է նաև նրա ձևավորման նկատմամբ որոշակի պահանջներ։ Հարցաթերթի բոլոր հարցերն անպայմանորեն պետք է լինեն շատ հստակ, պարտադիր ձնով հասկանալի լինեն բոլոր հարցվողների համար՝ լինի նա երիտասարդ թե ծեր, բարձրագույն թե տարրական կրթությամբ, քաղաքացի թե գյուղացի։ Բոլոր հարցերը կարելի է դասակարգել ըստ՝ ա) բովանդակության (հարցվողի գիտակցության փաստերի, վարքի ձևերի և անձի մասին հարցեր), բ) ձևի (բաց ն փակ, ուղիղ և միջնորդավորված հարցեր), գ) գործառնության (հիմնական և ոչ հիմնական հարցեր)։ Առաջին խմբի մեջ մտնող հարցերն ուղղված են կարծիքների, ցանկությունների, մտադրությունների բացահայտմանը։ Նրանք կարող են վերաբերել ցանկացած օբյեկտի: Անկետային հարցերի հիմնական տարատեսակները բաց և փակ հարցերն են: Բաց հարցերի օգտագործման ժամանակ սոցիոլոգը հարցաշարի տեքստում տեղ է թողնում և խնդրում է հարցվողին ներկայացնել սեփական կարծիքը։ Փակ հարցի դեպքում հարցաթերթում բերվում են տվյալ հարցի բոլոր պատասխանները։ Հարցվողն ընտրում է դրանցից որևէ մեկը: Փակ հարցերի կիրառումը սոցիոլոգիական աշխատանքը դարձնում է առավել արդյունավետ: Բաց հարցերը բացահայտում են ռեսպոնդենտի ինքնուրույնորեն ձնակերպած կարծիքը, իսկ փակ հարցերը՝ հարցաթերթի մեջ առկա տարբեր մոտեցումների հետ հարցվողի համաձայնության կամ անհամաձայնության աստիճանը։ Իսկ դա նշանակում է, որ հարցերի այս երկու տեսակները կոչված են պարզաբանելու տարբեր երևույթներ: Մինչդեռ հաճախ խոսում են այս երկուսի հավասարազորության մասին: Հարցերի փակ ձևակերպումների ժամանակ ռեսպոնդենտը իր ուշադրությունը կենտրոնացնում է իրականության սոցիոլոգի կողմից առանձնացված նկարագրության վրա: Բաց հարցերի ժամանակ նա ինքն է նկարագրում այդ իրականությունը։ Փակ հարցի մեջ արտացոլված է սոցիոլոգի կողմից ստեղծած իրականությունը, իսկ բաց հարցում՝ ընդհակառակը՝ արտացոլվում է ռեսպոնդենտի կողմից սոցիոլոգի համար ստեղծած իրականությունը։ Փակ հարցը միշտ ունի սահմանափակ թվով 5, 10, 15 կամ 20 հուշող պատասխաններ։ Իսկ մարդկանց կարծիքներն ու նախապատվություններն այդ հարցերում շատ ավելի բազմազան են։ Ուստի և սոցիոլոգը ի զորու չէ այդ ամենը ներկայացնել հարցաթերթիկի մեջ: Նման պարագաներում նա կորցնում է կարևոր ինֆորմացիայի ինչ–որ բաժին: Օրինակ՝ սոցիոլոգները կատարել են մեթոդաբանական մի գիտափորձ՝ նույն հարցը տվել են բաց և փակ ձներով։ Հարցը այսպիսին է. «Տեղափոխվելով այլ բնակավայր՝ կյանքի ո՞ր պայմանները Դուք կուզեիք փոխել»: Պարզվել է, որ փակ տարբերակում սոցիոլոգների կողմից առաջարկած բնակավայրի փոփոխության 12 դրդապատճառները անբավարար էին։ Բաց տարբերակում հարցվողները լրացուցիչ նշել են նս 14 դրդապատճառներ, որոնցից 6–ը միանգամայն նոր դրդապատճառներ էին, իսկ 8–ը լրացնում էին հներին: Այսպիսով՝ իրականության երկու նկարագրությունները` հարցվողների ստեղծած և գիտնականների կողմից նրանց առաջադրված, կարող են իրար հետ համընկնել մասամբ կամ բոլորովին չհամընկնել: Ընդ որում՝ այդ երկու իրականությունները որքան տարբեր լինեն, այնքան ստացած ինֆորմացիան կախված կլինի առաջադրվող հարցի ձնից: Հարցաթերթերում հաճախ օգտագործվում են այսպես կոչված զտող, ֆիլտրող հարցեր։ Դրանք մտնում են ոչ հիմնական հարցերի մեջ, քանի որ նրանց խնդիրը ոչ թե ուսումնասիրվող սոցիոլոգիական երևույթի բովանդակության պարզաբանումն է, այլ առաջադրվող հարցի հասցեատիրոջ բացահայտումը: Դրա անհրաժեշտությունն առաջանում է այն ժամանակ, երբ սոցիոլոգին պետք է լրացուցիչ տեղեկություն ստանալ հարցվողների որոշակի խմբի մասին։ Օրինակ՝ որևէ մի թերթի, ասենք, «Իզվեստիայի» ընթերցողների լսարանի ուսումնասիրության ժամանակ սոցիոլոգը հարցաթերթի հիմնական հարցերից առաջ դնում է մի զտող հարց, ուր հարցնում է, թե ընթերցողը կարդում է այդ թերթը, թե ոչ: Հարցաթերթի կառուցվածքը: Սոցիոլոգիական անկետան իրենից ներկայացնում է հարցվողի հետ զրույցի պլան կամ սցենար: Այդ զրույցի սկզբին նախորդում է մուտքը (հարցվողին ուղղված դիմումը), ուր նշվում են հարցման թեման, նպատակը, խնդիրները, հիշատակվում է այն անցկացնող կազմակերպությունը, բացատրվում է հարցաթերթի լրացման կարգը։ Այնուհետև բերվում են առավել պարզ, չեզոք հարցեր, որոնք կոչված են հարցվողին տրամադրել, նախապատրաստել անցկացվող հարցազրույցին: Ավելի բարդ հարցերը, սովորաբար, դրվում են հարցաթերթի միջնամասում։ Հարցաթերթի վերջում հարցերի բարդությունը կրկին նվազում է: Հաճախ վերջին մասում տեղադրվում են «անձնագրային» հարցերը։ «Անձնագրային» կոչվում են այն հարցերը, ուր տվյալներ են ստացվում հարցվածների ազգագրական, տնտեսական, մասնագիտական որակների մասին: Նրանցում նշվում են հարցվողի սեռը, տարիքը, մասնագիտությունը, եկամուտները, ազգությունը, կրթությունը, բնակավայրը և այլն։ «Անձնագրային» հարցերը կոչված են ուրվագծելու հարցվողի սոցիոլոգիական դիմապատկերը։ Անկետայի ձևավորումից հետո այն ենթարկվում է տրամաբանական վերաստուգման: Ճշգրտվում են հարցերի ձնակերպումները ն նրանց հերթականությունը: Ձևակերպումների ճշգրտումները կատարվում են ըստ հետևյալ չափանիշների. 1. Չե՞ն մոռացվել արդյոք պատասխանների այնպիսի տարատեսակներ, ինչպիսին են «չգիտեմ», «դժվարանում եմ պատասխանել», «չեմ հիշում», «այդ մասին չեմ մտածել» և այլն: Նմանօրինակ պատասխանները հնարավորություն են ընձեռում հարցվողին խուսանավել ուղիղ պատասխանից այն պարագայում, երբ նա դա անհրաժեշտ կհամարի: 2. Որոշ փակ հարցերին արդյոք չպե՞տք է ավելացնել «այլ պատասխանների» սանդղակը՝ հարցվողներից լրացուցիչ տեղեկություն ստանալու համար։ 3. Հարցը վերաբերում է բոլո՞ր հարցվողներին, թե՞ այն ուղղված է միայն նրանց մի մասին: Այս դեպքում ավելացվում է նաև զտող հարց: 4. Արդյո՞ք հարցվողի համար լիովին հասկանալի է հարցաթերթի լրացման տեխնիկան: 5. Ձևակերպումների մեջ չկա՞ն արդյոք այնպիսի տերմիններ, որոնք կարող են հասկանալի չլինել հարցվողներին: 6. Առաջադրված հարցը չի՞ դիպչում արդյոք հարցվողի ինքնասիրությանը, նրա արժանապատվությանը։ 7. Առաջադրված հարցը հարցվողի մոտ չի՞ առաջացնի արդյոք բացասական զգացմունքներ և այլն: Հարցաշարերի հերթականությունը ճշգրտվում է հետևյալ չափանիշներով. 1. Պահպանվե՞լ է արդյոք այն սկզբունքը, որ հարցաթերթի սկզբի մասում տեղադրվեն պարզ հարցերը, միջին մասում՝ առավել բարդերը, իսկ վերջնամասում՝ կրկին պարզ հարցերը։ 2. Արդյո՞ք նախորդ հարցերը որևէ հետք, ազդեցություն չեն թողել հաջորդ հարցերի վրա: 3. Հարցերի առանձին իմաստային բլոկներն արդյոք տարանջատվա՞ծ են իրարից: 4. Հարցաշարում չկա՞ն արդյոք միատեսակ հարցերի կուտակումներ և այլն: Ամբողջ անկետայի որակի վերջնական արժևորումն է դառնում հարցաթերթի այսպես կոչված նմուշային կամ թռիչքային փորձարկումը։ Այդ նախնական փորձնական ստուգման միջոցով բացահայտվում են անկետայում տեղ գտած անճշտությունները (եթե դրանք առկա են)։ Հարցի աննպատակահարմարության հստակ չափանիշ է նրան տրվող պատասխանների բացակայությունը: Եթե պարզաբանվում է տարածված մի երևույթ, որի մասին շատերը տեղյակ են, իսկ նրա մասին հարցվածների մեծ մասը դժվարացել են պատասխանել, ապա դա նշանակում է, որ առաջադրված հարցը մեթոդական առումով սխալ կամ վատ է ձևակերպված։

Հարցաթերթի կառուցվածքը

Հարցաթերթը սոցիոլոգիական աշխատանքների հիմնական փաստաթղթերից է, որը պարունակում է միջին հաշվով 30–ից մինչև 40 հարցեր, որոնք ուղղվում են հարցվողների ընտրահատվածին: Հարցաթերթը կատարում է հետազոտական ֆունկցիա, որն իր հետ բերում է նաև նրա ձևավորման նկատմամբ որոշակի պահանջներ։ Հարցաթերթի բոլոր հարցերն անպայմանորեն պետք է լինեն շատ հստակ, պարտադիր ձնով հասկանալի լինեն բոլոր հարցվողների համար՝ լինի նա երիտասարդ թե ծեր, բարձրագույն թե տարրական կրթությամբ, քաղաքացի թե գյուղացի։ Բոլոր հարցերը կարելի է դասակարգել ըստ՝ ա) բովանդակության (հարցվողի գիտակցության փաստերի, վարքի ձևերի և անձի մասին հարցեր), բ) ձևի (բաց ն փակ, ուղիղ և միջնորդավորված հարցեր), գ) գործառնության (հիմնական և ոչ հիմնական հարցեր)։ Առաջին խմբի մեջ մտնող հարցերն ուղղված են կարծիքների, ցանկությունների, մտադրությունների բացահայտմանը։ Նրանք կարող են վերաբերել ցանկացած օբյեկտի: Անկետային հարցերի հիմնական տարատեսակները բաց և փակ հարցերն են: Բաց հարցերի օգտագործման ժամանակ սոցիոլոգը հարցաշարի տեքստում տեղ է թողնում և խնդրում է հարցվողին ներկայացնել սեփական կարծիքը։ Փակ հարցի դեպքում հարցաթերթում բերվում են տվյալ հարցի բոլոր պատասխանները։ Հարցվողն ընտրում է դրանցից որևէ մեկը: Փակ հարցերի կիրառումը սոցիոլոգիական աշխատանքը դարձնում է առավել արդյունավետ: Բաց հարցերը բացահայտում են ռեսպոնդենտի ինքնուրույնորեն ձնակերպած կարծիքը, իսկ փակ հարցերը՝ հարցաթերթի մեջ առկա տարբեր մոտեցումների հետ հարցվողի համաձայնության կամ անհամաձայնության աստիճանը։ Իսկ դա նշանակում է, որ հարցերի այս երկու տեսակները կոչված են պարզաբանելու տարբեր երևույթներ: Մինչդեռ հաճախ խոսում են այս երկուսի հավասարազորության մասին: Հարցերի փակ ձևակերպումների ժամանակ ռեսպոնդենտը իր ուշադրությունը կենտրոնացնում է իրականության սոցիոլոգի կողմից առանձնացված նկարագրության վրա: Բաց հարցերի ժամանակ նա ինքն է նկարագրում այդ իրականությունը։ Փակ հարցի մեջ արտացոլված է սոցիոլոգի կողմից ստեղծած իրականությունը, իսկ բաց հարցում՝ ընդհակառակը՝ արտացոլվում է ռեսպոնդենտի կողմից սոցիոլոգի համար ստեղծած իրականությունը։ Փակ հարցը միշտ ունի սահմանափակ թվով 5, 10, 15 կամ 20 հուշող պատասխաններ։ Իսկ մարդկանց կարծիքներն ու նախապատվություններն այդ հարցերում շատ ավելի բազմազան են։ Ուստի և սոցիոլոգը ի զորու չէ այդ ամենը ներկայացնել հարցաթերթիկի մեջ: Նման պարագաներում նա կորցնում է կարևոր ինֆորմացիայի ինչ–որ բաժին: Օրինակ՝ սոցիոլոգները կատարել են մեթոդաբանական մի գիտափորձ՝ նույն հարցը տվել են բաց և փակ ձներով։ Հարցը այսպիսին է. «Տեղափոխվելով այլ բնակավայր՝ կյանքի ո՞ր պայմանները Դուք կուզեիք փոխել»: Պարզվել է, որ փակ տարբերակում սոցիոլոգների կողմից առաջարկած բնակավայրի փոփոխության 12 դրդապատճառները անբավարար էին։ Բաց տարբերակում հարցվողները լրացուցիչ նշել են նս 14 դրդապատճառներ, որոնցից 6–ը միանգամայն նոր դրդապատճառներ էին, իսկ 8–ը լրացնում էին հներին: Այսպիսով՝ իրականության երկու նկարագրությունները` հարցվողների ստեղծած և գիտնականների կողմից նրանց առաջադրված, կարող են իրար հետ համընկնել մասամբ կամ բոլորովին չհամընկնել: Ընդ որում՝ այդ երկու իրականությունները որքան տարբեր լինեն, այնքան ստացած ինֆորմացիան կախված կլինի առաջադրվող հարցի ձնից: Հարցաթերթերում հաճախ օգտագործվում են այսպես կոչված զտող, ֆիլտրող հարցեր։ Դրանք մտնում են ոչ հիմնական հարցերի մեջ, քանի որ նրանց խնդիրը ոչ թե ուսումնասիրվող սոցիոլոգիական երևույթի բովանդակության պարզաբանումն է, այլ առաջադրվող հարցի հասցեատիրոջ բացահայտումը: Դրա անհրաժեշտությունն առաջանում է այն ժամանակ, երբ սոցիոլոգին պետք է լրացուցիչ տեղեկություն ստանալ հարցվողների որոշակի խմբի մասին։ Օրինակ՝ որևէ մի թերթի, ասենք, «Իզվեստիայի» ընթերցողների լսարանի ուսումնասիրության ժամանակ սոցիոլոգը հարցաթերթի հիմնական հարցերից առաջ դնում է մի զտող հարց, ուր հարցնում է, թե ընթերցողը կարդում է այդ թերթը, թե ոչ: Հարցաթերթի կառուցվածքը: Սոցիոլոգիական անկետան իրենից ներկայացնում է հարցվողի հետ զրույցի պլան կամ սցենար: Այդ զրույցի սկզբին նախորդում է մուտքը (հարցվողին ուղղված դիմումը), ուր նշվում են հարցման թեման, նպատակը, խնդիրները, հիշատակվում է այն անցկացնող կազմակերպությունը, բացատրվում է հարցաթերթի լրացման կարգը։ Այնուհետև բերվում են առավել պարզ, չեզոք հարցեր, որոնք կոչված են հարցվողին տրամադրել, նախապատրաստել անցկացվող հարցազրույցին: Ավելի բարդ հարցերը, սովորաբար, դրվում են հարցաթերթի միջնամասում։ Հարցաթերթի վերջում հարցերի բարդությունը կրկին նվազում է: Հաճախ վերջին մասում տեղադրվում են «անձնագրային» հարցերը։ «Անձնագրային» կոչվում են այն հարցերը, ուր տվյալներ են ստացվում հարցվածների ազգագրական, տնտեսական, մասնագիտական որակների մասին: Նրանցում նշվում են հարցվողի սեռը, տարիքը, մասնագիտությունը, եկամուտները, ազգությունը, կրթությունը, բնակավայրը և այլն։ «Անձնագրային» հարցերը կոչված են ուրվագծելու հարցվողի սոցիոլոգիական դիմապատկերը։ Անկետայի ձևավորումից հետո այն ենթարկվում է տրամաբանական վերաստուգման: Ճշգրտվում են հարցերի ձնակերպումները ն նրանց հերթականությունը: Ձևակերպումների ճշգրտումները կատարվում են ըստ հետևյալ չափանիշների. 1. Չե՞ն մոռացվել արդյոք պատասխանների այնպիսի տարատեսակներ, ինչպիսին են «չգիտեմ», «դժվարանում եմ պատասխանել», «չեմ հիշում», «այդ մասին չեմ մտածել» և այլն: Նմանօրինակ պատասխանները հնարավորություն են ընձեռում հարցվողին խուսանավել ուղիղ պատասխանից այն պարագայում, երբ նա դա անհրաժեշտ կհամարի: 2. Որոշ փակ հարցերին արդյոք չպե՞տք է ավելացնել «այլ պատասխանների» սանդղակը՝ հարցվողներից լրացուցիչ տեղեկություն ստանալու համար։ 3. Հարցը վերաբերում է բոլո՞ր հարցվողներին, թե՞ այն ուղղված է միայն նրանց մի մասին: Այս դեպքում ավելացվում է նաև զտող հարց: 4. Արդյո՞ք հարցվողի համար լիովին հասկանալի է հարցաթերթի լրացման տեխնիկան: 5. Ձևակերպումների մեջ չկա՞ն արդյոք այնպիսի տերմիններ, որոնք կարող են հասկանալի չլինել հարցվողներին: 6. Առաջադրված հարցը չի՞ դիպչում արդյոք հարցվողի ինքնասիրությանը, նրա արժանապատվությանը։ 7. Առաջադրված հարցը հարցվողի մոտ չի՞ առաջացնի արդյոք բացասական զգացմունքներ և այլն: Հարցաշարերի հերթականությունը ճշգրտվում է հետևյալ չափանիշներով. 1. Պահպանվե՞լ է արդյոք այն սկզբունքը, որ հարցաթերթի սկզբի մասում տեղադրվեն պարզ հարցերը, միջին մասում՝ առավել բարդերը, իսկ վերջնամասում՝ կրկին պարզ հարցերը։ 2. Արդյո՞ք նախորդ հարցերը որևէ հետք, ազդեցություն չեն թողել հաջորդ հարցերի վրա: 3. Հարցերի առանձին իմաստային բլոկներն արդյոք տարանջատվա՞ծ են իրարից: 4. Հարցաշարում չկա՞ն արդյոք միատեսակ հարցերի կուտակումներ և այլն: Ամբողջ անկետայի որակի վերջնական արժևորումն է դառնում հարցաթերթի այսպես կոչված նմուշային կամ թռիչքային փորձարկումը։ Այդ նախնական փորձնական ստուգման միջոցով բացահայտվում են անկետայում տեղ գտած անճշտությունները (եթե դրանք առկա են)։ Հարցի աննպատակահարմարության հստակ չափանիշ է նրան տրվող պատասխանների բացակայությունը: Եթե պարզաբանվում է տարածված մի երևույթ, որի մասին շատերը տեղյակ են, իսկ նրա մասին հարցվածների մեծ մասը դժվարացել են պատասխանել, ապա դա նշանակում է, որ առաջադրված հարցը մեթոդական առումով սխալ կամ վատ է ձևակերպված։